Choroba wysokościowa dotyka każdego górskiego wędrowca, który wychodzi powyżej 2500m.
Organizm każdego człowieka musi się przyzwyczaić do mniejszej zawartości tlenu w powietrzu, gdzie na wysokości ok. 5500 metrów występuje mniej więcej połowa tlenu, który jest dostępny nad poziomem morza. 5500 metrów to wysokość odpowiadająca punktowi Kala Pattar w rejonie Everestu, czy przełęczy Thorung La w rejonie Annapunry. Dla szlaków trekkingowych poniżej 3000 metrów choroba ta nie powinna stanowić problemu. AMS jest spowodowany zbyt szybkim nabieraniem wysokości i może być fatalny w skutkach jeżeli zignoruje się jego symptomy.
Czyli podkreślając choroba wysokościowa nie jest spowodowany bieżącą wysokością, ale prędkością z którą wznosi się na wyższe wysokości.
AMS jest schorzeniem bardzo łatwo przewidywalnym i jego symptomy powinny zwrócić uwagę doświadczonego turysty.Należy spokojnie i powoli nabierać wysokości tym samym należy dać czas aby nasz organizm się dostosował. Bezpiecznie jest spędzić 2-3 noce na wysokości między 2000-3000m zanim wyjdzie się wyżej. Powyżej 3000m należy spać średnio co 300 metrów a odpoczywać cały dzień na każde 1000 metrów powyżej 3000m.
Największy problem pojawia się, gdy nie można ocenić kiedy pojawiły się objawy AMS. Jeżeli wznosi się dziennie o około 300-400 metrów to ostatnie miejsce dobrego samopoczucia powinno być w granicy tej wysokości w dół. Jeżeli ktoś nabiera wysokości z prędkością około 1000 m dziennie to bardzo ciężko oszacować, gdzie jest jego wysokość do której organizm się przyzwyczaił … może to być 200m…. 400m ….. a może nawet całe 1000m temu.
Na wszystkich szlakach trekkingowych w Nepalu można spotkać tablice informacyjne przypominające o tym schorzeniu.
Normalne symptomy choroby w górach
Przede wszystkim nie należy oczekiwać, że będziemy się czuli bardzo dobrze powyżej 3000m. Jest kilka normalnych symptomów, które na pewno nas będą dotyczyć, ale nie należy się nimi martwić. Każdy z uczestników trekkingu ich doświadczy i nie ma znaczenia jak wolno będzie się wspinał.
Są to :
– moment bezsenności (organizm potrzebuje co najmniej 10 godzin snu dziennie),
– utrata apetytu,
– koszmary nocne, pojawiają się najczęściej między 2500 a 3800m,
– krótkotrwały, nieprzewidywalny brak oddechu w ciągu dnia i nocy,
– okresowe problem z oddychaniem, które budzą ze snu i nasilają się ok. 4000m (zalecane jest branie Diamox)
– męczący i silny katar
– wzmożone wydalanie moczu (nieraz kilka razy w nocy)
Łagodne symptomy
Uwaga : wystarczy mieć jeden, aby mówić o zachorowaniu
Ból głowy – bardzo popularny objaw. Najczęściej ból głowy pojawia się po południu i powiększa się w ciągu nocy. Podniesiona wyżej głowa i ramiona czasami mogą zmniejszyć ból. Jeżeli jest on bardzo uporczywy można zażyć aspirinę (dispirin), paracetamol, Ibuprofen (Aduil) albo acetamenophen (tylenol). Nigdy nie należy zażywać tabletek nasennych. Można również zażyć Diamox. Bóle głowy mogą być spowodowane wieloma przyczynami np. odwodnieniem, ale także z wysokości.
Nudności – mogą wystąpić bez dodatkowych symptomów, ale często nasilają się wraz z bólem głowy. Jeżeli rankiem czujesz się trochę lepiej niż w nocy to należy odpocząć przez cały dzień
Zawroty głowy (łagodne) – jeżeli wystąpią podczas marszu, zatrzymaj się i odpocznij w cieniu, wypij dużo płynów i najlepiej zatrzymaj się w najbliższej lodgy.
Utrata apetytu i ogólne złe samopoczucie – występują bardzo często w związku z gwałtownym nabywaniem wysokości.
Kaszel bolesny lub suchy i chrapliwy
Reasumując wszystko poza odwodnieniem i bólem gardła może być symptomem choroby wysokościowej. Bezpieczniej jest założyć, że jest, ponieważ wznoszenie się z bólem głowy z powodu odwodnienia nie jest niebezpieczne, ale wznoszenie się z bólem głowy spowodowanym chorobą wysokościową może być tragiczne w skutkach. Niestety nie można jednoznacznie tego rozróżnić stąd bezpieczniej jest założyć gorszy scenariusz.
Bądź rozsądny i nie próbuj oszukiwać siebie, nie tłumacz sobie, że Twój organizm potrzebuje więcej czasu na dostosowanie się. Choroba wysokościowa jest bardzo niebezpieczna.
Podstawowe zasady, czyli jak radzić sobie z chorobą wysokościową:
Nigdy nie wychodź wyżej z łagodnymi symptomami
Jeżeli rozpoznasz łagodne symptomy podczas spaceru, zatrzymaj się i odpocznij siedząc w cieniu i pij dużo płynów. Jeżeli symptomy nie zejdą całkowicie powinieneś zostać na tej wysokości lub jeżeli symptomy nasilą się koniecznie zejdź na niższa wysokość. Nawet zejście 100-300 metrów może sprawić dużą różnicę w samopoczuciu i we śnie. Powinieneś zejść najniżej do ostatniego miejsca, gdzie czułeś się dobrze. Jeżeli symptomy objawią się w nocy i nawet jeżeli się nasilą, poczekaj i zobacz jak będziesz się czuł rano. Jeżeli symptomy nie odejdą po śniadaniu odpocznij jeden dzień lub obniż wysokość. Jeżeli ustąpią zdecyduj czy odpoczniesz dodatkowy dzień czy łagodnie będziesz się wznosił dalej. Nabieranie wysokości najprawdopodobniej przywróci objawy choroby. Nie powinieneś ich bagatelizować, ponieważ dalszy trekking zdecydowanie je pogorszy. Pamiętaj, że trekking ma być dla Ciebie przyjemnością a nie udręką.
Należy pamiętać, że występuje pewne opóźnienie z nabieraniem wysokości i wystąpieniem symptomów, najczęściej objawy pojawiają się na druga noc a nie podczas pierwszej.
Poważne symptomy
– trwałe, silne bóle głowy,
– utrzymujące się wymioty,
– Ataxia – utrata koordynacji, poczucie jak po spożyciu dużej ilości alkoholu,
– utrata świadomości – zaburzenia w myśleniu
– bardzo uporczywy kaszel,
– poważne problem z oddychaniem,
– szybki oddech lub uczucie jego braku podczas odpoczynku,
– kaszel z krwią,
– siniejąca twarz i usta,
– wysokie tętno serca podczas odpoczynku,
– ciężka ospałość i senność,
– pogarszające się łagodne objawy
Podstawowe zasady:
Natychmiastowe i szybkie obniżenie wysokości
Zejdź niżej jak najszybciej jest to możliwe nawet nocą (w rejonie Everestu, jeżeli jesteś powyżej Pheriche, zejdź do HRA. Z Thorung Phedi zejdź Manang HRA). Pacjent powinien być wspierany przez kilka osób z grupy lub tragarzy, ponieważ instnieje ryzyko, że objawy nasilą się nim zdążą złagodnieć. Następnie chorego musi zbadać lekarz. Wszystkie symptomy sprawiają, że pacjent nie myśli racjonalnie i wydaje mu się, że wszystko jest w porządku i że może iść dalej. Niestety tak nie jest i bardzo ważnya jest tutaj stanowczość jego towarzyszy. Stąd również nie jest wskazany samodzielny trekking.
opracował: Jarek Durbas – Trekking Team
Szczepienia przed podróżą
Czy coś mi grozi podczas wyjazdu?
Zachęcam do zapoznania się z tym plakatem/ulotką. Zawiera on/ona informację na temat tego, przeciwko jakim chorobom tropikalnym warto się zaszczepić przed wyjazdem do danego kraju. Szczepienia można dokonać w placówce medycyny podróży.
Czy warto się szczepić przed wyjazdem?
Szczepienie to jeden z najskuteczniejszych sposobów profilaktyki chorób tropikalnych. Na pewno warto odwiedzić najbliższą placówkę medycyny podróży i skonsultować się ze specjalistą. Znając Pana/i stan zdrowia
i wiedząc dokąd Pan/i wyjeżdża lekarz zaproponuje najlepsze rozwiązanie.
Czy są rekomendowane jakieś szczepienia przed wyjazdem do […]?
Lista szczepień obowiązkowych i zalecanych przed wyjazdem do różnych krajów świata znajduje się na plakacie lub stronie www.szczepieniadlapodrozujacych.pl Na tej stronie znajdzie Pan/i też informacje na temat tego, co należy zrobić i o czym pamiętać przed, w trakcie i po podróży – żeby wyjazd był dla Pana/i bezpieczny. Dodatkowo znajdują się tam informacje nt. chorób tropikalnych, szczepień i adresy najbliższych placówek medycyny podróży.
Czy szczepienia są bezpieczne?
Szczepienia są bezpieczną i skuteczną formą profilaktyki. Zapewniają odporność na długi czas, niektóre uodparniają nawet na całe życie. Warto to uwzględnić mając w perspektywie późniejsze wyjazdy za granicę.
Wyjeżdżam w podróż z dzieckiem. Jak można je uchronić przed chorobami?
Tam znajdzie Pan/i praktyczne wskazówki, na co zwrócić szczególnie uwagę podczas podróży z dziećmi. Znajdują się tam również informacje na temat szczepień obowiązkowych i zalecanych. Warto na pewno odwiedzić placówkę medycyny podróży i skonsultować się ze specjalistą. W tej ulotce znajdzie Pan/i adresy najbliższych placówek.
Tabelka szczepień obowiązkowych i zalecanych w poszczególnych krajach
Szczepienia ochronne dla podróżnych
Choroby tropikalne – informacje
Lista placówek Medycyny Podróży
Program „Biuro podróży przyjazne zdrowiu turysty”.
Nasze biuro bierze udział w ogólnopolskim programie edukacyjnym – „Biuro podróży przyjazne zdrowiu turysty”. Wyróżnia nas to, że jesteśmy zaangażowani, mówimy naszym Klientom o chorobach tropikalnych i ich profilaktyce. Zostaliśmy za to nagrodzeni honorowym certyfikatem.
Każdorazowo oferujemy naszym Klientom rzetelne materiały edukacyjne na temat chorób tropikalnych i ich profilaktyki. Chcemy, żeby Klienci byli zdrowi podczas wyjazdów i zdrowi z nich wracali.
Powyższe informacje mają charakter informacyjny, jeżeli masz wątpliwości zapytaj swojego lekarza ! Choroba wysokościowa w Himalajach może być bardzo niebezpieczna.